CEVİZ YETİŞTİRİCİLİĞİNE GENEL GİRİŞ

            Bu yazımızda Kasım 2015 Karacabey’de dikilen açık köklü Chandler çeşidi ceviz fidanlarının 5 ay süre içinde nasıl bir gelişme gösterdiğini ele aldık. Ceviz bahçesi kurulumu ve zamanı, dikim aşamasında yapılması gerekenler, sürgün temizliği, lider bırakma ve gübreleme-sulama konuları detaylı bir şekilde anlatıldı. Bunların yanında dikilen fidanların tutma olasılıklarına, meyve tutumuna, doğru çeşit seçiminde verim ve kalitenin ne boyuta ulaşacağından bahsedildi. Ayrıca yapılmaması gereken uygulamalar ile ceviz fidanlarındaki kuruma ve verimsizliğin engellenmesi hakkındaki bilgiler yer almaktadır.

            Ön bilgilendirme amacıyla bu bahçede neler yapıldığından bahsedecek olursak; Yaklaşık 100 adet 150-200 cm aralığında olan fidanları dikerken 60-70 cm civarlarında boylarını kısaltarak 20 Kasım’da dikimi gerçekleştirildi. Dikimden hemen sonra sutut sürülerek aşı noktaları güneye bakacak şekilde ayarlandı ve Mayıs ortasında ilk ziyaret gerçekleşerek, yan kısımlardan çıkan sürgünler ve anaçtan çıkan dip sürgünler temizlendi. Ortalama bir fidandan 6 sürgün çıkar, Mayıs ayında fidan bu aşamaya gelerek, yan sürgünler temizlenmelidir.

            Ceviz Bahçesi Kurulum Zamanı

            Ceviz bahçesinin en uygun kurulma zamanı kasım-aralık aylarıdır. Bunun nedeni, açık köklü fidanların söküm işlemi bölgeye göre değişmekle beraber ekim ayında başlar, mart sonuna kadar devam eder. Kasım – Aralık ayında sökülen fidanlardan dikmek çok daha sağlıklı olup fidanların bahçede bir kış kalması daha yüksek performans açısından önemlidir. Sebebi ise Kasım-Mayıs arasında 6 aylık bir süreç olduğu için fidanın toprağa alışması ve uyanması için yeterli ve geniş bir zaman dilimi olmasıdır. Aksine mart ayında dikilen bir fidanın mayıs ayına kadar çok kısa bir süresi olduğu için fidan toprağa tutunamaz, kökleri gelişemez ve strese girer. Sonuç olarak kasım veya aralık ayında kurulan ceviz bahçelerinin verim ve performansı diğer aylara göre yüksektir. Chandler ve diğer yabancı çeşit ceviz fidanlarını areltarim.com sitemizden veya 05435970057 numaralı hattımızdan sipariş verebilirsiniz.

            Ceviz Bahçesi Kurulumu

            Ceviz bahçesi kurulumundan önce yapılması gereken önemli noktalardan biri patlatma çektirmektir. Patlatmanın önemi; Fidan dikildiği zaman 30-40 cm toprak altında sert bir tabaka oluşur ve kökler aşağı doğru gelişemez. Böylece fidanın gövde gelişimi devam edemez ve zaman geçtikçe kötüleşir. Bunun önüne geçebilmek için toprak yapısına bağlı olarak 60-90 cm arasında patlatma yapmak önemlidir. Ülkemizdeki bahçeler geçirimsiz topraklarla dolu olduğu için patlatma yapılarak bu durumun önüne geçilmeli ardından ikilik pulluklarla ve tırmıkla tesviye edilmelidir.

            Fidan dikim aralığı 7×5 şeklinde ayarlanıp kazık, kargı veya bambu gibi bitki destek çubukları çakılmalıdır. Bitki destek çubuklarını areltarim.com sitemizden veya 05435970057 numaralı hattımızdan sipariş verebilirsiniz. Dikim çukurları 1 metre derinliğinde ve 1 metre genişliğinde kepçeyle açılmalıdır. Bu şekilde yapılmasının faydası, bir fidan ortalama 40 cm kadar toprağın altına girer ve toprağın daha aşağısı gevşetilmiş toprak olacağı için kök gelişimi daha hızlı ve iyi olur. Üreticiler genelde çukurları burguyla açarlar. Fakat tavsiye edilmeyen bir yöntemdir. Nedeni ise; burgu toprakta sadece 40 cm aşağı iner ve kaymak tabakası oluşturarak köklerin nefes almasını ve gelişmesini engeller. Cevizin ilk üç yıl kök gelişimi ve ilk kökü hızlı atması önemlidir. Kök gelişimi ne kadar iyi olursa sert tabakayı delme ihtimali o kadar artar. Cevizler kazık kök yapısına sahiptir. Bu kök yapısında saçaklanmalarda olur fakat kazık kök açısından toprak yapısı önem taşır.

            Dikim Aşamasında Yapılması Gerekenler

            Toprak analizine göre, kurulan bahçelerde organik madde miktarı az ise fidan dikim aşamasında çukur başına 2 kg leonardit verilmelidir. İlk yıl topraktaki organik madde miktarı fidan ve kök gelişimi için önemli olduğundan böyle bir uygulama yapılması gereklidir. Dikimin ilk aşamasında ihtiyaç doğrultusunda leonardit vermek yeterli olacaktır. Leoardit kullanmak topraktaki organik madde miktarını arttırmaya yardımcı bir gübre çeşididir. Leonardit ve diğer gübreleri areltarim.com sitemizden veya 05435970057 numaralı hattımızdan sipariş verebilirsiniz.

            Fidan dikim aşamasında herek gibi bitki destek çubukları kullanılmalıdır. Bitki destek çubukları fidanın eğilmesini ve rüzgar etkisiyle oluşabilecek sorunları engelleyerek fidanın dik bir şekilde durmasına yardımcı olur. Bu bahçenin kurulumunda ortalama 2.20 cm herek kullanılarak, 40 cm’i toprağa çakılıp, 180 cm’i toprak üstünde kalarak fidanlar bağlandı. Bitki destek çubukları toprağa kolayca çakılabilir ve kullanım yönünden oldukça basittir. 2.20 cm bir herek, Eylül ayında 3 metreye ulaşacak sürgünü bağlamaya bile yeterli olacaktır.

            Çit şekli dikim dediğimiz bahçe tipi günümüz tarımında tercih edilen bir yöntemdir. Çünkü 7*5 dikim aralığında bir dönüme 30 fidan dikilebilmektedir. Her bir ağaçtan ortalama 25 kg verim alındığı hesaplanırsa dönüme 600-700 kg meyve alınabilir. Daha seyrek dikimlerde ise verim yarıya kadar düşer.

            Kasım 20’ de dikilen fidanlara Mayıs’ta ilk ziyareti gerçekleştirerek 2. uygulamalara başlanmalıdır.

            Mayıs ayında yabancı ot temizliği gerçekleştirilip toprak işleme ve çapa yapılmalıdır. Ardından lider bırakma aşamasına geçilmelidir. Lider bırakma bahçe verimini %100 etkileyen bir işlem olduğu için önemli bir uygulamadır.

            Ceviz Fidanında Sürgün Temizliği

            Sürgün temizliğinde ana gözlerin sıyrılması önemlidir. Ana gözün zarar görmesi durumunda altındaki yedek göz uyanabilir.  Bu yedek gözlerin uyanma ihtimali %20 olup kesinlikle alınması gereklidir. Uyanan gözlerin alınması besin elementlerinin sadece lidere gitmesini sağlayarak daha güçlü bir fidan gelişmesini sağlar.

             Kısa fidanlardan bilgi verecek olursak; Daha aşağıdan bırakılan sürgünler her zaman daha iyi gelişir. Bunun nedeni ise aradaki mesafe kısa olduğu için besin elementleri bitkiye daha hızlı sürede ulaşır.

             İlk yıldan meyve görmek fidan gelişiminin iyi olduğunu gösterir. Fakat fidanın hızlı ve iyi gelişmesi için çıkan meyvelerin mutlaka alınması gereklidir.  Meyve tutumunun olmaması bir yönden daha iyidir. Çünkü besin elementlerinin direkt olarak lidere gitmesi çok daha yararlıdır.

             Fidanların sürgün gelişimleri farklı olabilir. Bunun nedeni; anaç farklılığıdır. Üretilen anaçlar doku kültürü veya paradoks anaçlar değildir. Türkiye’de kullanılan anaçlar Çetin ve Yabani cevizlerden üretilen anaçlar olduğu için bunların toprağa tutunması ve performansı farklı olur.

            Ceviz Fidanında Lider Bırakma

            Kültürel işlemlerin başında lider bırakma ve sürgün temizliği gelir. Fidan ilk dikildiği zamanlarda boy ve çap çok önemli bir detay değildir. Dikkat edilmesi ve önem verilmesi gereken yer fidanın kök bölgesidir. Aşı noktası toprağın yaklaşık 5 cm üstünde kalmalıdır. Eğer toprak altında kalırsa gelişim engellenir ve bitki strese girer. Çünkü anaçla kalem arasındaki besin elementi alışverişinin ortak noktası aşı bölgesidir ve bu bölgenin güneye bakması önemlidir.

            Dikilen fidanların boyu 150-200 cm arasında olup bölgelere göre değişmekle beraber, dikim aşamasında tepe vurumu yapılmalı ve aşı noktasından itibaren fidan boyu yaklaşık olarak 40 cm bırakılmalıdır. Tepe vurumunun amacı fidandaki göz sayısını azaltarak kök ve fidandaki gelişimi iyi yönde etkilemek ve hızlandırmaktır. Bir fidan üzerinde birçok göz bırakılırsa kök göze çalışmaya başlar ve verimden düşer.

            Tepe vurumu dışa bakan göz üzerinden çapraz bir şekilde yapılmalı ve fidan üzerinde 4 tane göz bırakılmalıdır. Nisan ortasında bu gözlerde sürgün başlangıcı gerçekleşmektedir. 4 göz bırakmamızın amacı mayıs ayında bu gözler patlar fakat fire verenler olabilir; rüzgârdan, kuş konmasından veya hayvan zararından kırılanlar gibi. İşi garanti altına almak adına4 göz bırakılır. Bu işlemler yapılırken anacın üzerindeki sürgünlerde temizlenmelidir. İlerleyen zamanlarda tek sayıya düşürülerek lider belirlenir.

            Mayıs’ın ilk haftasında 4 sürgünden, en güçlü bir tanesini bırakarak besin elementlerinin tek bir sürgüne gitmesi sağlanmalıdır. Diğerleri ise alınmalıdır. Çünkü tüm sürgünlerin bırakılması besin elementlerinin hepsine dağılmasından dolayı fidan istenilen performansı vermeyecektir. Tek sürgüne bırakıldığında ise Eylül ayına gelindiğinde 3 metreye kadar yükselecektir.

            Lider bırakma aşamasından sonra gübreleme ve sulama programları başlamaktadır. İyi bir gübreleme ve sulamayla fidanın kazık kök yapısı daha iyi gelişip, aşağıya inmesi devam edecektir. Kazık kök yapısı haricinde saçak kökleri, nadir de olsa vardır ve saçak kök gelişimi için gübreleme yapmak önemlidir. Gübreleme, sulamayla beraber başlamalıdır. Bu bahçe kurulumunda sulama ve gübreleme damlama sistemiyle gerçekleştirilerek fidan dikme aşamasında hayvan gübresi verilmiştir.

            Dikilen Fidanların 5 Ay Sonundaki Gelişimi Nasıl Olmalıdır?

            Kasım 20’de dikilen fidanlara Mayıs 5’e kadar su verilmez. Haziran başında sulamaya geçilmelidir. Sulama yapılmamasına rağmen sürgün gelişimi iyi derecede olup, yan sürgünler ve anaç üzerinde çıkan sürgünler temizlenmeli ardından tek lidere bırakılmalıdır. Sulama ve gübrelemeye başlanıldığı zaman fidan boyu hızla gelişmeye devam edecektir.

            Bu aşamaya gelene kadar fidanların etrafının temiz ve yabancı ottan arınmış olması yeterli olacaktır. Sulama tam zamanında gerçekleştirilirse fidan iyi gelişir ve bitki strese girmez.

            Chandler çeşidinde dişi çiçek %30 oranında ilk yarıda görülebilir. Erkek çiçek ise iklim şartlarına bağlı olarak ağaç 4 yaşına geldiğinde açar. Ceviz fidanlarında ilk üç yıl çıkan meyveler alınmalıdır. Çünkü ilk yıllarda verimin, kök ve gövdeye gitmesi önemlidir. Meyveler alınmazsa, besin elementleri meyveye gidecektir. Böylece kök gövde gelişimi yavaşlayacak, istenilen verim alınamayacaktır. Verimliliği açısından Chandler çeşidi her zaman önerilir fakat sadece cins yeterli değildir, bakımla desteklenmelidir.

            Ceviz Fidanlarında Gübreleme ve Sulama

            Haziran ayının ilk haftasıyla gübrelemeye başlanmalıdır. İlk 4 sulamada ortalama fidan başına 50 gram DAP vermek önemlidir. İçindeki fosfor sayesinde, kök gelişimi desteklenir. Fosfor, azota göre bitki içinde daha yavaş ilerler. Bu sayede fosfor diğer etkilerle ve bitkilerle karışmadan, sadece fidanın köküne ve gövdesine fayda verir.

            DAP uyguladıktan sonra azot verilmelidir. İlk 4 sulamayla da bu işlem gerçekleştirilebilir. Fakat azotu yanlış şekillerde vermek bitki için çok sakıncalıdır. Üre formunda kesinlikle verilmemelidir. Fidan başına 250 gram Amonyum sülfat şeker gübresi şeklinde verilmelidir.

            Dikim anında hayvan gübresi, 2. Uygulamada ise DAP ve Amonyum sülfat şeker gübresi verilmesi yeterli olacaktır. Bunların yanında en fazla 3 sulamada 100 fidan için 100 ml Humik asit kullanılabilir. 

            İklim şartlarına göre sulamaya Haziran 5’te başlanıp Ağustos 15’e gelindiğinde su verimi kesilmelidir. Zaman aralığı standart olup iklim ve doğa olaylarına karışı bu süreler değişebilir. Bu zaman aralığında yaklaşık 10 sulama yapılır. Hava şartlarına bağlı olarak fidan başına 20 litre su vermek gereklidir. Örnek verilecek olursa 100 fidan için 2 ton sulama yeterlidir. Hava şartlarına göre ve anormal değişiklikler olmadığı sürece bu sulama ve gübreleme programının dışına çıkılmamalıdır. Ağustos 15’te sulama kesilmelidir. Bunun nedeni; bitki eylül ortasında yapraklarını döker ve sulama devam eder ise yaprak döküm zamanı ekim ortasına kayar. Bu durum sonbahar erken donlarına yakalanma riskini arttırır. Ceviz bitkisi sonbahar erken donlarına karşı hassas olup yakalandığı zaman yapraklar yanar ve ağaçlar kurur.

           Ceviz Yetiştiriciliğinde Son Olarak Yapılması Gerekenler

            Yapılan kültürel işlemlerden sonra tek bırakılan lider eylül sonunda yaklaşık 3-4 metreye gelecektir. Ocak ayında bu uzunluğa gelen fidanlar 2.20 cm’den 6 göz bırakılarak kesilmelidir. Gözlerin altındaki gövdenin 160 cm olması kaliteli ve verimli bir bahçe için iyi bir dal bırakma aralığıdır. Bırakılan gözler; yan dal, ana kol dallar olarak işlev görecektir ve meyveler bu gözler üzerinden çıkacaktır. Bu aşamadan sonraki işlem ise şekil budamasıdır.

            Sonuç Olarak;

            Bu şekilde yetiştirilen ceviz fidanları son derece kaliteli, verimi yüksek ve sağlıklı şekilde gelişir. Makineli hasat ve endüstriyel tasarıma çok daha elverişli olur.

            Üreticilerin kulaktan duyma bilgileri bırakıp teknik ve bilime inanarak tarımı ilerletmeleri önemlidir. Böylece verilen emek boşa gitmez, verim üst düzeyde olur ve ekonomik kayıp en aza düşürülür. 

            Ceviz hakkındaki diğer bilgiler ilerleyen zamanlarda sizlerle olacaktır.

            Takipte kalınız.

            Aklınıza takılan soruları ve temin etmek istediğiniz ürünleri 05435970057 numaralı hattımızdan ulaşarak bizlerle iletişime geçebilirsiniz. Arel Tarım olarak üreticilerimizin ve çiftçilerimizin her zaman yanındayız.